KA THIANPA!

KA THIANPA

BY : Vanlalpeki Fanai

‘’ Hei, Thanzam, tho rawh. Tho vat rawh. I thianpa a thi a nih chu!’’ ka nu aw ka hriat rual rual chuan ka inperh tho nghal zawk thei. 

‘’ Engmaw’’ mutchhuak aw chambang chunga ka’n tih let ve takah chuan ka nu chu alo hawi phei zuk. Ka puansin min thlehfel sak sawk sawk chung chuan,

‘' I thianpa Lianthuama a boral! A inawkhlum!’’ a thu rawn sawi leh zet chuan min deng na lutuk a, lo dawnsawn dan tur ber pawh ka hrethiam lo zawk. Vai ruai chungin khum atang chuan ka chhukthla hnak hnak a, min tihderna mai mai a nih si loh chuan Lianthuama chuan eng thil chiah chu nge a ngaihtuah ang tih ka han ngaihtuah kual chhin ngial a, min ti hrilhhai takzet.

Lianthuama te nen hian tette atanga inkawm chho tawh kha kan ni a, ani tih loh ah hian Saikunga la awm ve in, kan pathum hian thian inkawmngeih leh inphatsan ngai lo, a tul huna inpuibawm ve lawp lawp thin kan ni hlawm a, engtikahmah kan inphatsan theih hlawm hi ka ring ngailo a ni. Mahse, tunah chuan tihian pakhatin kan kim ta lo der chy a nimai si a, rapthlak ka tiin ka la awih thei chuang miah lo nia. A thiante pahnih pawh hi min rawn ngaihtuah chang ve miahlo tihna nge maw le, a mak ka ti a, ka awih thei ngawt lo.

Tunah chuan khawvela ka thiantha ber berte zinga pakhat zawk chuan piallei thuahriat hnuaiah min zalsan ta mai chu a ni a. Amah thlah nan tia pangpar leh lungte pakhat ka vawm luh takte khan awmzia nei se la, a thlarau kalna tur kawngah lo hruai thleng mawlh rawh se.

‘’ Thanzam, in thianpa han intihlum ringawt mai hi chu a mak ka ti ve ngawt a ni. Eng buaina zozaite nge  tawh ang tih hi ka ngaihtuah a, ka hrethiam thei lo’’  a damlai ata tawh Lianthuama’n alo vei leh hmangaih em em, neih ngei pawh a tum ve thin Zikpuii’n a rawn tih ve chuan Saikunga nen kan lo inmelh deuh ralh ralh tawh a. A ngaihzawng, a pasal nimai tawh tur thihna chungchang hian a tina ve in a dam thei thlawt bik lova, a tuar em em a ni. Chutihlaiin, keini pachang pahnihte hian hmeichhe mittui tla leh lungngai han hnem thiam mawlh hek lo, a pawizia thu chauh lo chu sawi tur reng reng kan hre lo a ni ber e. A vawk chaw chhumna mei chhawm that leh sauh sauh pah hian Zikpuii bawk chuan,

‘' Tun hnaiah han  inhmuhthiam  lohna eng thilmah kan nei chuang silova, mak hi ka ti em mai. Min thawng na lutuk hi tun thleng pawhin ka chaw ei ala tui thei lova, zan mut nise harsa ka la ti reng bawk si’’ ti sep sepin a mittui tla tur tling piau tawh te pawh chu ka va hmuh sak thei vek a. Hnem dan thiam ka va han chak tak em. Ni e, kan thiantha ber leh kan unaupa ang maia kan lo en thin Lianthuama kha a chhungril nun leh khawsak dan chipchiar takin kan lo hriatpui phak lo ve em a, a pawi takzet.

‘’ Thanzam, lo ding the u. Awi ka hah lutuk’’ tih hlawk hlawk pah hian Lalringaii chu a puanfen pawt bet chawn chawn chungin kan lamah a rawn tlan thla hlawk hlawk mai a. saikunga nen chuan kan lo en ve reng mai. Kan bul a rawn thlen thlak chuan hah lutuk vanga thaw ham ham chung hian,

‘’ Zaninah ka piancham lawmna hun kan hmang dawn a, kan inah chow te kan kang dawn. In thiandun hian lo kal ve ngei ngei ru aw’’ ti zung zungin a hah lutuk mawlh chu a rawn thaw leh hak hak thin a. saikunga zawk chuan alo chhang let vat.

‘’ Midang I sawm hnem em. A nuam viau ang chu’’ ti leh hnuhnawhin, Ringaii bawk chuan keimah min rawn melh chung hian,

‘’ Hnem lah love. Nangni thiandun hi in rawn kal theih chuan midang vak an ngai lo. Ka thiannu alo tel ve thei a nga, Khuma te thian thum vel nen a tawk mai’’ alo ti veleh mai a. A tawpah chuan a mi sawmna pawh chu kan lo aw sak ta nge nge a nih kha. Tichuan, Ringaii’n min kal liamsan hnuah Saikunga thung chuan nui deuh put put chung hian,

‘’ Kan Ringaii hi chuan a beisei tawp hleithei lo che chu a nih ber hi mawle’ rawn ti supin ka va melh nghal zawk. Ka kiu hmang chuan ka nghawk leh sawk bawk.

‘’ I bei ang lo thei em maia. An ni ang chhungkaw khawsa thei fanu te chu kan phu ve hleinem le’’ lo ti ve maiin. Ringaii hi chu ka phu tawk nula pawh ni ta se ka duh theih ka ring chuang lo. A mizia leh hawiher engkim hian min hip thlawt lo a ni ber. Hmeltha hle mahse

Tichuan, Ringaii min sawm tawhna ang ngeiin zan alo thlen chuan an in lamah a kum 22 na piancham  lawm tur chuan Saikunga nen kan va kal dun ve ta nge nge a. piancham lawmpuina thilpek han pek mai tur ka neih remchan loh avangin kan kal paha kawngsir kumtluang par lo awm chu thliah pheisakin ka pe ve ta ngawt a. Alo lawm em em zui a, a pe tu nih pawh a inthlahrunawm lek lek hial mai. An in kan thlen lai hian tu vak mah an la awm ve lo hlauh a, thu chawl leh te tein reiloah a thiannu niawm tak nula ria lam leh ze zawih hmel em em, hmel hmuh nuam tak mai ni si hi a rawn lut ve ta zan zan a nih chu. Ka kâng awk awk thei nimai hian ka hria. Ka mit chu ka lasawn phal ngang lo. Chutah, Ringaii chuan

‘’ Thanzam,Zama, hei, ka thiannu hi han chibai ve la. Lenmawii a nih hi. Khawpui lam atanga rawn awm thar an ni nghe nghe’’ a tih lauh lauh ri ka hriat takah chuan harhchhuak deuh zawkin ka hma lawka lo ding nui ver ver nula hmeltha leh chhelo tak mai chu kan chibai zui ve nghal zat a. saikunga kha awmze nei tak hian a rawn khuh leh zeuh zeuh thin bawk.

‘’ Aw, Thanzama ka nia. A,, Lenmawii ilo ni reng a!’’ ti nawi nawk nawkin Lenmawii thung chu alo nui leh sen sen thin a, ka che buai vek. A lum duh lutuk ringawt. Mahse, Ringaii bawkin phur em em maia Khuma te thianzaho lo thleng thar alo chiau-au leh tak chulah chuan keipawhin ngai awh zui leh maiin, a tawp a tawpah chuan ka awm pangngai leh thei ta. Chumi zan chu hlim leh nuamti takin hun kan hmang ho a, Saikunga leh Khuma te ho pawh an lam nasa hlawm khawp mai. Kei erawh, lâm tih vel hi ka engeemaw thenna kawng a nih ve loh avangin leh, thiam lo chung chunga nula ho hmaa han intheh sawih vel kha ka duh ve loh bawk avangin mi nuihzat tura lam chhuah ai chuan thlamuang taka nula bula lo thut hahdam der der hi ka duh daih zawk a, ka hlimpui zawk.

Thil ni lo lo kan sawi ang tih hlau niawm fahrana Ringaii kalsawn duh miahlo erawh hi chuan tlemin min tilungawi lo ve deuh hlek. Mitmei hmang ringawta thu tamtak kan lo infah ve hman tawh nen, a hmawr erawh chu kan bawk hleithei ta lo a nih kha. Ringaii zik zek vang vek. 

‘’ Lenmawi, thlah haw I ngai dawn em?’’ Khuma te thianho in an tih lai te pawh chuan beisei nei tih hriat tak hian keimah zawk chu min rawn melh leh ralh ralh thin a. Aw.. Tlangval zeilo lutuk nih hi chu aw. Ka zei loh luatah Khuma te thianho chan a tha ta deuh a nih kha le.

‘’ Lenmawii pa kha kan khaw zirna sang berah hian zirtir hnathawk turin a rawn awm thar ve chiah a’’ Saikunga’n a rawn tih chuan phawk fe hian kalo va melh nghal nghek.

‘’ Chu! Ilo hre lehpek daih tawh elo!? Min va hrilh hre har zawk ve a’’ lawm lo tih hriat taka ka han tih tak hlutah chuan Kunga chu alo nui ve hak hak a.

‘’ Hre daih tawh tihtur pawhin nimin maiah an lo thleng thar chauh a. Hmanhmawh suh. Ka tihpui char char ang che. A lo duh loh tak che pawhin Ringaii ala awm ve tho alawm’’ a rawn tih leh tak hramah chuan a tukkhum chu na zet hian ka va hui chhohsak nghek mai a. a lo nui ve hawk hawk mai.

Ringaii ka duh loh zia a hriatchian tawh em avang hian hetiang zawnga han sawi thar vel hi nuam a ti ve riau a, ka lo thinrim hman em em zel bawk.

‘’ Naktuk chu sava veh turin lo inring rawh aw’’ tih paha min rawn ben thuk thuk lai chuan lo bu ve nghat nghat in, kan inah ka lut zui nghal bawk a. Ani pawh an chenna lam panin a haw tlang nghal.

Ka mu tui lai min tiharh zawk thei khawpa thawm bengchheng ka hriat thut avang chuan meng chhuak nghal kawkin ka han hawi kual vel thuak thuak a, engmah phei chu ka hmu hran lo. Khua a var tawh tho tiin ka inperh tho nghal vat a, ka chhungte ho chu an lo tho kim leh vek tawh mai. Pindan atanga ka chhuah rual rual hian,

‘’ Nu, nichin lawka thil ri deuh bur kha eng thil nge ni a?’’ ti nghal in, anni ho chu an lo hawihai tlang khawp a. ka pa zawk chuan a thingpui dawt hlak hlak pah hian,

‘’ Mama, chutiang thawm pawh kan lo hriat ve loh chu a. vawiin chu kha, I thianpa Kunga nen sava veh te intum a niawm a, zu kal tak the u. sava sa ei pawh a khat alawm le’’ lo ti ve duahin, ka u fapa naupang zawk Taitea chuan phur em em mai hian,

‘’ Aw haw le! A buhchiar ngatin ka ei chak aw’’ alo ti nghal pang bawk a, kan nui ta dar dar mai.

Tichuan, tukthuan eikhamah Kunga’n min rawn sawm phei a, ram lam pan tur chuan kan inzuichhuak ta nghal a ni.

‘’ En the thianpa, nizan ka mumang chu a fuh lo riau mai a’’ rawn ti nuah nuahin a hmel chu ka va en nghal vat a. Nia, a diklo hrim hrim amah pawh hi. Mut khamlo lutuk hmel alawm mawle a put le.

‘’ Eng mangchhia nge ni ta a’’ ka lo tih ham ham lai chuan chaurau aw zet hian amah bawk chuan,

‘' A tha lo khawp mai. Khawchhung mite hi kan khaw kawnlaiah an lo tlankhawm sup sup a, mitthi kan neih thu sawiin an phawklek vek mai bawk. Mitthi ruang en tura ka va tlan phei ve nak chuan kan khaw kawnlai takah hian mipakhat ruang hi an zalh tih ka va hre nghal mai a, chutah, ka han en chiang chu maw, keimah hi ka lo ni reng a nih chu! Ka phu nasa lutuk kha ka harh phah ta nge nge alawm. Ka muhil nawn leh tawh lo reng reng bawk’’ tih pahin a khuh zui khak khak bawk a. mak ka lo ti ve kher.mahse, a dam zawnga laksak luih hram hram chu tumin ka nui ta vel ngawt.

‘’ A,, thianpa, eng thilmah a ni lovang. Mumang mangchhia mai mai a nih dawn chu. Hmeichhe buaina tawk lek a ni, engahmah ngai suh’' ti ve in ani chu thawpik hmel zet hian alo thaw leh hak hak thin a. Boruak chu a tinuam lo zo vek mai ka ti. Chumi chin chu inbe tawh loin kan tum ram pan chuan kan kal dun mawp mawp reng a. kawng lakah Zikpuii leh a unaupa thingphur haw lam kan la tawk nawlh lehnghal.

‘’ Kha, in va chhuak hma awm bik em’’ ka tih chuan Zikpuii chu a rawn nui deuh har har phawt a. 

‘’ Nia, tlai lam hi ruahsur palh thut a awm thei kan tia. E taka, nizan ka mang chu USaikunga hi ka lo hmu nasa lutuk a. Min lo nuih vak vak a!’’ rawn ti chhunzawm nghalin a unaupa Ruma chuan alo khap vat thung.

‘’ Hmeichhe ho lah hi. Mumang te hi chaw tak khukpui hluai thin the suh u’’ rawn ti ve vatin kan inkalpel ve leh mai a. saikunga erawh chu a ngaih a tha lo tulh tulh nimaiin ka hria. A hmel pawh a dik tawh lo reng reng. Chutah, ka rin ang ngei chuan kawng laklawh kan kal lai hian,

‘’ A khai thianpa, I haw leh mai the ang. Ka awm dan hi a dik lo tlat!’’ a rawn ti ta nge nge.

‘’ Thiana, engtin chiah nge I awm. I nuam lo taktak emni?’’ ka tih leh pawh chuan min chhang tawh lo in a let zui nal nal a, bangbo zet hian ka umzui ve dawr dawr ringawt.

Khua kan luh rual rualin mi pawh mangtha ta lo chuan an in lam a pan nghal vang vang a, ngaihthalo deuh chungin ka thlir liam ve ta ngawt a nih kha. 

Chutianga ka han haw let leh ta mai chu ka chhungte ho chuan mak ti takin a chhan te min lo zawt a. min en he haw mai bawk. Mahse, pehhel tak chung si hian Saikunga damloh thut thu chu ka hrilh ve ta zawk a. zialo pawh an ti hnuhnawh hle.

Nileng maiin ka nu thing-ek  tur chu ka pui ta char char ringawt a, a hlawkthlak phian tho. Tlai khaw thim thet thet hnu, zanriah ei hun awm ang velah hian ka inbual zo, bualin atanga ka chhuak chiah chu hmanhmawh taka min rawn ko tu neiin, Saikunga te thenawm naupang Lalhlira alo ni a. A rawn hmanhmawh rawk rawk hle lehnghal. Hah thaw hlawp hlawp chung hian Lalhlira chuan,

‘’ Uzam, USaikunga a damlo nasa lutuk a, ko tur chein min rawn tir’’ ti hlawp hlawpin ka lo che deuh hrut. Tichuan, muangchang tawhlo in thawmhnaw te ka inbel leh sawk sawk hnuah Lalhlira nen chuan Saikunga te in lam pan turin kan inzuichhuak ta nghal a. 

Saikunga te in ka thlen lai chuan thenawm khawveng nu leh pa tlem azawng hi an lo leng ve nak nak hlawm a, an lo titi mar mar hlawm bawk. Tichuan, pindan lamah lut tlang nghalin, thianpa Kunga chu khumah tlun hlarh hlarh chung hian alo mu bal mai a, a farnu Rozami’n puan huh hmang hian a chal te chu a lo deh sak mawlh mawlh bawk. A bulah dimtea ka va thut thlak hnu reivakloah Kunga chuan ka hmel chu rawn hmu ve in,

‘’ Rozam, min lo va chhuahsan ta che. Thiana hi ka’n be fal lawk mai a nge’’ a rawn tih sup avangin Rozami pawh chu sawi nawi nei loin a chhuak zui ta mai bawk a. kunga chal chu ka lo dek ve vat thung.ka rinai daihin a khawsik lah chu alo sang leh ta nghal a, a chauh hmel em em mai bawk si nen ka ngaih a ti tha ta hauh lo mai.

‘’ Thiana, khaw thenawm damdawiinah tal te kal ila, heti ringawt hi chu a diklo a ni’’ ka han tih chuan a lu chu alo thing deuh nawk nawk a, min hnial ve tlat.

‘’ A ngai love. Tihian ka damchhuak zo tawh dawn chuang lo tih ka hriaa a pawi lo!’’ a rawn ti tham chial mai. 

‘’ Eng nge ka damchhuak zo dawn lo itih awmzia chu. Han sawichiang the thiana, I dik miahlo a nia aw’’ ka tih leh hnu reivakloah chuan rawn khuh deuh kharh kharh chung hian,

‘’ Ka hria alawm. Thianpa, ngun takin lo ngaithla rawh. Ka mumang nia ka hrilh che kha a nihna takah chuan mumang ang mai maiin ka hmu lova, a tak ang chiah an ni zawk. Mahse, ka harhchhuak lai erawh chuan ka taksa hi cju khumah ngei hian alo la mu thung si! Ih e thiana, ka ruang ka hmuh chauh kha thilthleng awmchhun a ni lova, ka harhchhuah leh hnuah pawh thianpa Lianthuama rauthla khan min lo awmpui nghe nghe a ni! Min hruai tumin a bei a, mahse’’ a tih lai chuan lo pawtchat ve vatin,

‘’ Lianthuama’n maw!? Ava mak dawn ve’’ ka lo ti deuh hlut. Chuveleh bengchheng lo tura min rawn khap zui vatin,

‘’ Lianthuama thlarau hi kan khua leh a chhehvelah hian ala chambang reng a ni. Thil engkim tihfelsak a nih hma loh chuan a kalbo mai mai theih ka ring lo’’  a rawn ti leh ta! Saikunga hian eng thil chiah hi nge maw min hrilh a tum le. Chau tih hriat zet hian amah bawk chuan a rawn sawi chhunzawm leh a,

‘’ A boral hnu atang khan zan khat pawh awl loin min la tibuai char char reng a! Ka hrilh duh lo mai mai che a ni e. A thih hmaa a buaina chinfelsak tura min tih kha ka ngam thlawt silova, tihian ka chungah a che ta mai niin ka hria’’ tih pah chuan a rawn khuh leh bawrh bawrh thin a. ka lo thaw ve hawk hawk thei. Ka hmanhmawh a ni.

‘’ Eng buaina nge I sawi chu Kunga’’  tih paha ka han sawi leh dat dat chuan alo zo der tawh a. A awm tawh lo. Tunah chuan Saikunga pawhin min kalsan ve leh ta a nih chu. A mit ka siam zawh fel hnuah chuan tum lawk em em pawh nilo in a ruang bawh chung chuan ka tap ta hawm hawm mai a, ka thawm chu hria in inchhunga awm ho pawh kha an rawn tlan lut ve ta sup sup bawk. Ka thiante pahnih hian eng thuruk leh buaina chiah nge an kawl a, hetianga min kalbosan tak zel mai hi le. An rauthla tal hian min rawn tlawh chhuakin min hrilh ve duh a ngem tih hi ka inzawt nawn fo thin. Ka thiante pahnih ka han chan leh tak siah chuan ka tuarna zual em em a, awmngaihna ka hrelo a ni hawt bawk a, mu leh mal pawh neilo hian hun rei tak chhung kha chu ka khawsa nghe nghe a nih kha.

‘’ I taksa a chaklo sia ka tia hei, Lenmawii nen kan arpui tui lai sa buhchiar hang ngat kan lo kensak che. I ei thei ang tiraw?’’ tia min rawn be tu an awm avang chuan ka mit han meng chhuak siar siar a. ka mutna bul lawkah hian Ringaii leh Lenmawii te kha an lo thu nui dun var var mai chu niin. Chutia Lenmawii hmel ka hmuh ve takah chuan peih leh peihloa inbeng kang ve nghalin Ringaii khan min rawn pui ve sawk sawk bawk a. beisei ru zeta Lenmawii zawk chu va melh leh zak zak chung hian,

‘’ Keini in angah te in lo kal ve duh a, inva tilawmawm ve’’ ti khawmawiin Ringaii chu alo nui chhuak deuh hak thei. Ka va melh nghal kawk bawk.

‘’ Iti zialo thei em mai a. Engah nge nangni in a nih vanga kan rawn kal duh loh bik ngawt ang. Hei kan thil rawn ken hi ei la dam thuai thuai rawh. Damloh te hi I inhmeh ve lo a nia’’ ti leh bawrh bawrhin , Lenmawii zawk chuan an thil min rawn kensak chu min lo pe nghal a, ka ril chu a  țam viau. Mahse, eng thilmah hi ka ei chak hlawllo zawk a ni ber a. Hei erawh anmahni hmaizah vang tal pawhin tlem azawng chu ka ei ve ang ti chung zelin ka hawp ka hawp a, a lo hang tui phian mai bawk nen, chak lo chung chung chuan ka ei zo ta vek mai! A țam tawngkhawng ve tawh bawk a ni. 

Lenmawii te rawn len tuk atang chuan dam pangngai chho ve leh tawhin hna te pawh ka thawk ve leh thei tawh a. Dam tluk hi chu alo awm lo a ni. A nuam hliah hliah.

Tunah chuan Lenmawii nen pawh kan inbe tam ve tial tial a, kan inhmu ngun in an inah te hial ka chuangkai ngam ve ta. An khawsak theih ngaihtuah chuan chhungkaw fel leh tlawmngai tak an niin ka hriaa, inthenawm khawvenna kawngah pawh an ni tluka tha hi chu an awm kher lovang. Keini ang tlangval lengrei satliah leh khawsak hniam bawk si te thleng mai pawh hian min en dan a hrang hauh lova, an inah chuan kan leng halh vek mai a ni.

Zan khat erawh chu an ina ka len laiin nilai zan inkhawm bang niawm tak Nu Dingi leh Pi Kapi te hi hmanhmawh em em mai hian inchhungah chuan an rawn tlanlut hlawp hlawp a. A chhan te zawtin Lenmawii pa Pu Rinhlua nen chuan kan lo thlamuan ve mawlh mawlh bawk. Lenmawii pawhin tirh chawp ngailo hian an tui intur te  a rawn laksak ve zung zung a, an ni thiandun țawng chhuah hun chiah chu kan nghak tlang ta a ni.

Chutah, Pi Kapi zawk chuan la hlau tih hriat taka han thawk deuh hak pah hian hawi kual zak zak chungin,

‘’ E khai! Nutling thankin zet tawh mah ni ila ava han hlauh theih tehreng em tiraw Dingi’’ rawn ti hmasa leh te te in, Pi Dingi pawh chu alo bu ve nghat nghat a. A thaw ve dep dep reng mai. Eng tak chu tawng dun ang maw. Tichuan, in neitupa Pu Rinhlua’n awki zaidam thei ang bera an thil tawn a rawn zawh ve hnu chuan Pi Kapi bawk kha rawn tawng chhuak hmasaah țang lehin,

‘’ Inkhawm ban rual khan hmanhmawh lemlo takin kan thiante ho rual khan kan rawn kal ve zel a, mahse, kan thiante ho an kal bo zawh hnu khan kawng thlang hnimbuk kha a rawn che leh lawih thin ni hian kan hriaa, thli nise a thaw hauh silo mak kan tiin ka ding khawmuang zui a, mahse, thawm erawh chu a reh leh daih thung bawk si. Chutia kal leh mai tuma kan pen  țan chiah ang tih ah chuan kawng chhak lam atang hian thawm a rawn awm zui leh ta mai. Lungthil hmanga min rawn vawm hmasa phawtin, a tir chuan tu nge a nih kan zawt a kan hau bawk. Kan hauh chhung kha chu han reh ve bawk mahsela, kan kal țan chiah tihah a ngai ang bawk hian a rawn che chhunzawm lehzel a. A tawpah phei chuan kan sihdet ken hmanga han chhunin hmuh phei chu kan nei ta chuang lo. Chutihlai vek chuan thlanglamah thawm alo awm ve char char bawk a, kan hlau ta viau mai a ni. Tichuan, Dingchhuaki hian tlan a rawt tihin chhak lam atang bawk chuan lung lian tha em em in min rawn vawm ta pawp pawp mai a, min fuh lo thung. Kawngthlang thawm lah kha reh duh chuang hek lo, chak lutukin kan rawn tlanchhe ta ngawt mai a ni e’’ a tih chuan Lenmawii khan a hmui alo hup a, a hlau hle tih chu ka hre thei. Kei erawh, ka hlau em tih chu hre chiah lo mah ila mak erawh chu ka ti ve deuh. Tunhma atang tawhin hetiang thilmak leh sawi hat kai ang chi hi kan khaw chhungah a thlen ngai awm hriat ala ni lova, a mak ve riau. Tichuan, an ni thiandun pawh chu thiam dan ang anga tawng thlamuan ve mawlh mawlhin an chenna in thleng ve ve ka thlah ta nghe nghe a. An lawm thiam dun ve khawp mai. 

‘’ Thianpa, ka thih chhanah hian felhlel a awm tih hria la, rawn chingfel ngei tur pawhin ka duh che’’ ka mutna bul maiah chuan min boralsan tawh tu ka thianpa Lianthuama ngei mai kha lo thu ve in, a hmai te chu an duk vek maia, a mit hnuai te pawh dum kual raihin mitmu pual rû chung hian min lo melh run mai a nih chu! Chutia a hmel ka han hmuh chian takah chuan phu zawk chungin ka tho nghal zawt zawt a, ka thinphu zui dawt dawt te kha nasa tak a ni.

‘’ Lianthuam, hetiang hian I khawsa tawh tur a ni lo asin. Mihring I nilo, I thih tawh kha’’ aw țial ruan chunga ka tih pawh chuan che miah lo hian min lo la en ve ngawt ngawt reng a, damlai hmel chu pu tawh lo mahse a lan dan khan lungngaihna nasa tak hmel pu a ang zawk mah a, a chhan diktak chu hriatfiah thuai thuai ka chak khawp mai. Chutia ngawi renga Thuama hmel ka lo en ngawt ngawt lai chuan midang tawng thawm hre lehin, aw thum chher chhur zet mai hian,

‘’ Zama, ka thian, Lianthuama hrilh ang che khan rawn ti ngei ang che. Ka thihchhan kha lo hre ve reng rawh aw’’ a aw lo chhuahna ka pindan kawngka lam ka han hawi nak chuan kawngka puanzar chhanah hian hlimthla ding niawm tak ka va hmu thei mai a, puanzar phe leh hlap hlap thin chuan tu nge a nih tih chu chiang takin min hmuh tir theilo mahse, Saikunga ngei kha niin ka hre thung. Ka țim sawk thei.

‘’ Kunga’’ ka han tih chuan puanzar pan tak mai chu rawn keu de de in min rawn bih ta kur mai a nih chu! A mit a var vek a, a taksa dang erawh kha chu an dum thung. Nui vur vur chunga min rawn bih kur lai chuan ka hlauh luatah ka muhil lai pawh chu phu harh nghal zawkin ka au chhuak hluai nghe nghe a. Thlan in min lo bual huh vek tawh bawk. Rang zeta tho chhuak sawt sawtin thawmhnaw ka inbel leh mawlh mawlh a, thawmdim tak chung chuan inchhung chu ka chhuahsan ta nghal daih.

Kan veng thlanmual kawng thim leh reh ruih ka zawh lai te pawh chuan nuam lo han tihna em em ka nei hran lova, ka thiana te pahnih mawlh mai khan ka ngaih ang hian min ngai ve ni tlata hriatna ka nei tlat. Hlauh tur reng reng hi a awmin ka hre thei lo a ni.

Thlanmual chu ka thleng a. Insi riala ka thiante pahnih thlan lo ding chu hmu in a hma takah chuan ka thingthi zui chawt bawk. Mittui tla zawih zawiha ka tah chhuah hnu chuan ka dara min rawn khawihtu awm ni tlata hria in a ka tap ka bang hmak a, min rawn khawihna kut vawt zet mai khan min ti  țim zui sung sung thei. Mahse, lehhawi meuha hnunglam ka han en pawhin chutianga min rawn khawih ngawt tu tur tumah chu ka hmu chuang lo. Min ti hamhaih angreng hle. 

‘’ Awle, thiante u, in sawi leh duh dan ang ngei chuan thil chu tih ka lo tum a nge. Mahse, eng nge ka tihtur min hrilh hmasak phawt loh chuan ka tan chet ngaihna a awmlo a tin ni. Khawngaihin, mi ti ralkhel zawng kha chuan rawn khawsa tawh lo hram ta che u’’  khur dar dar chunga ka tih lai chuan thlifim hian min rawn chhem leh heuh heuh thin bawk a, boruak a reh angreng bawk nen, awm chu a nuam duh tawh viau lo. Mahse, ka ti tawh a, ka ti tlang tur a ni tih chu ka ngaih dan nghet tak a nih avangin helai hmunah hian reilote tal pawh awm ve rih chu ka tum. Tichuan, thawm lo chhuah hun tur ngaichangin darkar chanve zet chu thim tham zingah chuan ka thu ngawi ta ren rawn phawt a, thawm erawh a reh tawh kher. Thlifimin thing hnah a chhem chet tih chauh lo chu thil che hlek pawh hmuh tur a awm lo tihtheih a ni. Mahse, darkar chanve hnua beidawng zeta haw mai ka tum lai chuan mipa puitling rum ri ngei mai hi ka hre ta a. ka phu ve zawk mai. Ri lo chhuahna thlanglam hnimpik ka han thlir kual lai vel chuan chhak lamah hian ke pen ri thlerh thlerh thawm ka hre leh thin bawk a, ka hawi tawn zak zak ta mai a ni. Chutia lehlam lehlam atanga thawm ringawt hmanga min tihthaih tak rengah chuan a ninawm tak em avangin ka au chhuak ta nghek. Chutihrual chiah chuan thawm pawh chu an dai chhunzawm nghal duak a, a reh ta vang vang. Hetiang reng reng chuan awmzia a awm dawn lo tih hria in a tawpah zawng, ka hawsan ta nge nge a, ngaihtha tak erawh chuan ka awm chhunzawm hauh lo thung a ni. 

Nilengin ka awm a nuam thei lova, ka hnathawh ah rilru pek harsa ka ti a, ka tha nise a zawi em em reng mai bawk si. Hrehawm tak a ni. Ka thiante pahnih khan ka bulah hian eng thu chiah nge an sawi duh ang tih ka ngaihtuah a, ka bo tulh tulh. Sawi duh an nei tak tak a nih chuan min hrilh se, ti tura min duh a nih pawhin ka inhaum vek asin le. Duh duh huna koh chhuah theih loh thian mai an ni tawh a, a buaithlak em a ni e. 

Hun a kal hret hret a, ka thiante pahnih thawm a reh rualin Lenmawii thawm erawh chu keimahah hian a na tual tual thung a, khawi kipah pawh kan inzui a tihtheih awm e. chung a nih vang chuan khawchhung mite titi chu kan siam nasa tual tual a, inhmeh min ti a innei mai tura min duh tu pawh kan tawng ve nawk. Mahse, nupui neih hi ka la hmanhmawh lemlo tihna ni lovin, ka thiante pahnih thlarau kha ka zah zawk tlat avang leh, an thil duh kha engpawhnise, tih hlawhtlin hmasak phawt ka duh avangin tun atan hi chuan hetia tlawngawl taka awm rih phawt mai hi ka duh zawk a ni. 

‘’ UZam, nangnena hetiang chen chen kan thleng thei hi ka lawm viau rualin lehlamah chuan thiantha ka chan phah ringawt bawk si a, a hrehawm duh ve thin khawp mai’’ ti sep sepin Lenmawii hmeltha tak leh nu hnap maia a sam zial tawm te chu ka en ngawt ngawt reng a, a heh sen vam hiam mai te pawh chu tu mipa tan pawh duhthawh taka han fawh vawng vawng chak loh chi hi a ni lo reng reng. 

‘’ Eng nge I sawi awmzia chu’’ tia ka chhan let hnu chuan rilru ipik hmel em em hian a rawn thaw chhuak leh deuh halh thin. Chutah, zawi angreng fe hian,

‘’ Ringaii tih loh hi chu he khuaah hian thian tia han sawi tur bulfuk tak pawh ka nei ve lova, ka thian neih ve hmasak ber a ni bawk. Mahse, sawi tawh ang khan nangnena hetiang chanchin kan neih chin atang hi chuan melh pawh min melh tha duh tawh lo. A hun awlah pawh a rawn leng lut duh tawh lo reng reng. Thazuali te inah hlir a chuang lut thin a, ka rilru hi a nuam lo tak tak a ni’’ a rawn tih chuan a thil han sawi dan vel chu naupangchhia ka lo tih em avangin ka nui deuh suk a. 

Nia, Ringaii hian tunhma daih atang tawh khan min duh tih ka sawi tawh ang khan ka hrechiang ve tawk a. Mahse, beiseina erawh ka siamsak duh ngai lo thung. Tunah pawh hetia Lenmawii nen kan han inzui chungchang thangchhuak ta vakah hian a hma daih atang tawhin Ringaii hi chu a lawm hranpa lo tih ka hre vek a, min be tha duh lo ve ngawt bawk. Min biak ve chhunah pawh tawngkam mei nei leh ngaihthlak nuam lo tak taka min biak hi a hrat a, ka nuih liam zel zawk a ni e.

‘’ Kan inah khan va kal la, inhnuai leivung kha hai darhin lei khuar deuh bik I hmuh chuan I hai uluk zual dawn nia. Ka damlai khan ka kalsan hun chea ilo chhiar atan tiin lehkha ka hnutchhiah a, ka dah thukru a ni. Thianpa, lo va kal ngei ngei ang che aw’’  Lianthuama taksa chu a ral riai riai a, a hmela lungngaihna leh hlim lohna tamtak rawn lang chhuak te kha ka hmuh hmaih thei hauh lova, ka mitthla ah hian an cham reh thei hek lo. Tichuan, mangram ata chu harhchhuakin ka inbeng kang nghal hluai a, ka thianpa min ngenna hi ka tihsak ngei ngei a ngai tih ka hriaa, ka ti ngei bawk ang. Tho zui sawk sawkin thawmhnaw ka inbel leh te te a, khaw thim phui mup karah chuan eng nge thleng dawn tih pawh hre chuang loin ka tei chhuak ve ta ngawt a ni.

Thli thaw vuk vuk reng karah chuan hmalam pana kal zelin chunglam ka han thlir chho a, khua alo dur khup mai. Ka kal chak ta sauh sauh a, a tawpah zawng, Lianthuama te in pawh chu ka thleng ve ta nge nge e.

Lianthuama chhungte chu an muttui vanglai tak a nih hmel a, boruak pawh a reh thap mai. Thawmdim tak hian an in chu ka hel kual hmasa leh te te a, hlauhthawnawm a awmlo nia ka hriat hnuah inhnuai lamah chuan ka chhukthla ta chauh a ni. Inhnuai ka thlen thlak chuan ka sihdet ken chu ngam leh ngamlo hian ka han herh eng leh a, rinai takin an inhnuai pawh alo felfai hlauh e. chet velna min dal thei tur hnawmhnawk an dah lo hlauh.. Tichuan, ka manglama min hrilh tawh ang khan leivung lo vum deuh thâr lam chu pan in muangchang tawh lo hian ka hai chhunzawm ta sawk sawk bawk. Awle, a sawi ang ngei khan reiloteah lei chawh khuar vur that leh tih hriat taka khuar fal bik chu hmu fuh lehin, ka phur tawh khawp mai. Hai țan leh tuma ka inruahman lai takin inchung lamah khuh thawm ka hre thut a, ka tawp chawt bawk. Thinphu dep dep chunga eng nge lo thleng dawn tih ka ngaihchan hnu fe ah thawm dang a awm tak siloh avang chuan muangchang leh hmanhmawh ru em em siin ka hai chhunzawm leh ta mai a, reiloteah hmuhchhuah chu ka nei ta. Bawm siamchawp hlui em em mai tereuhte pakhat chhungah hian lehkha phek pakhat tha taka inthlep tha thlap si hi alo awm kiau a. ka ban nghal vat. Tichuan, hmanhmawh ru em em siin in lam panin ka tlan nghal nal nal a, thlen rual rualin thildang pawh ngaihtuah tawh lo chuan khumah ka mutpui nghal thak. Chu lehkha chu keu pharhin ka han en a, a phekah chuan pentui sen ngata ziah hawrrawp nalh lem lo tak hi lo awm in, ka nui ve suh. Ka thianpa Lianthuama kutziak nalh loh theihzia kha chu hrilh nawn kher pawh ka ngai tawh awm lo ve. A ziah bultanna ah chuan;

‘’ Thianpa Zam, hetianga I chhiar tur atana lehkha han hnutchhiah ngai ta mai hi min lo ngaithiam la, min dem lutuk suh ang che aw. Ka tuar chhuak zo ta thlawt lo a ni tih hi min lo hriatsak hram dawn a nia. Ih e, vanah khian arsi sang tamtak an awm laiin thla erawh pakhat chauh a awm thung a, chuti a nih chuan arsi khi ni lovin thla chauh khi lo en thin rawh aw. Chutih hunah chuan khawvel mihring cheng mek maktaduaih zingah hian ka mal tlat bik zia kha I rawn hrethiam ngei ang. Mahse, thil sang tamtak ai pawhin thil pakhat chauh hian hlutna an neih ve tawk zia hi I rawn hrefiah bawk dawn a nia. Khing arsi tam tak ai khian amah chauha mal tlat thin thla khian khawvelah enna a chhuah hnem zawk tih hi lo hre mawlh rawh. Kei ve hi zawng., he khawvelah hian mal tur bik renga duan emni aw ka nih ka inti thin. A dik alawm, chhungkua ka nei a, nangni thiantha ber ber te hi ka nei bawk che u. mahse, ka chhungril erawh hi chu min rawn hmuhsak theilo asin. Khang zat ka hlim hmel kha in lo hmu tawh thin ngei alawm mahse, chhungrila ka buai zia erawh hi chu a them pawhin min rawn hriatpui ve tawh silo. Chu tak chu I hriat ve atana ka duh angin ka han hrilh ang che aw.

I hriat ang khan keini chhungkua chu chhungkaw berh leh tlabal ve tak mai kha kan ni a, hetiang lamah chuan nangni ka thiante pawh hian inhrechiang tawk hle tih ka hria. Midang hmuh lai kan chhungkaw khawsak phung, hlim hmel leh inhau ngai lo ang taka kan lanna phenah hian buaina tamtak a awm ve reng a, kan kehchhe huk ang tih hlauhawm khawpa buaina hi kan nei ru ve reng. A chhan chu maw thianpa, ka pa khan kan khaw thenawm nuthlawi fa pahnih nei tawh hi alo kawp ve fo mai a, a rawlthar chhuah ngaihzawng hmasa ber a niawm e. An la inthlah hleithei lo chu a ni ber a, chhungkua a chawk buaiin ka nu rilru hi an tihah nasa em em thin. Diktakin han sawi tlang ta law law ila thiana, in hnenah chuan ka pa kha hnathawk tura a chhuah bo thin thu ka sawi fo ang, mahse, a ni lo! Khaw thenawm a hmei hmu tur khan a chhuak bo thin zawk a ni. Kum upat tawh hnua hetiang thil a han thlentir leh ta mai hi hriatthiam harsa kan ti a, ka nu ngei pawh hian a tuar thiam thei lo. A tar phah bawih bawih a, chaw takngial pawh ei tha theilo in zan a mu tlem a, hetiang an ni tawh chung pawh hian ka pa leh a hmei nu te chuan ka nu diriamna thu hlir an la chhuak chhuak zawk a, a bikin, a bialnu fate pahnih tlangval te hian keini lam chu min rawn hmusit let hlauh. Engkim hi ka nu thiam loh ah puhin an hmusit hle a nih ber chu! Chhungkua kan buai ru tual tual a, mualpho chiah kan hmabak ta. Chutih tawh nak alaiin ka farnu neihchhun Dengziki lah khan Khumtira lakah sawn alo pai ve leh zel bawk a, mahse, mi hriat ve hmain Dengziki khan a fa chu a chhiat palh ta hlauh mai a, han thawk huaina tur thil erawh chu a awm chuang lo. Kan chhungkaw boruak rit lutuk hi kei ve mai hi chuan su kaw zo thlawt hek lo, inchhunga awm ve reng te chu ka hne zo a, ka chhungte hmel hmuh pawh chu ka peih tawh thlawt lo. An hmel ka hmuh ruala an  chhungril natna kha hmuh tel ve zel a ngaih avangin ka tuar thei tawh thlawt lo a ni. Thianpa, tuar zuau, dawihzep pawh min ti maithei, ka hmaa thil awm te kha mi thenkhat tan chuan tawrchhuah harsa lo tak pawh a ni maithei e, mahse, ka tan erawh hi chuan thawk chhuah ti harsa khawpa min sawp rethei tu a ni ve tlat thung si . Kan hma theuha harsatna awm te hi tu tan pawh a harsat dan a zirin kan tawrh dan a danglam thin mai zawk a lo ni. Thiana, he lehkha I chhiar hunah meuh hi chuan kei chu lei daiah zalh ka lo ni tawh anga, hmuh tur ka awm tawh lovang. Chutih hunah chuan ka chhungte khan mualphona leh zahna pawh an khum tawh hial maithei a, mahse, hei erawh hi chu min tihsak turin ka duh thung ch a ni. Ka pa bulah khan han kal ta la, kei a fapa dawihzep tak hian engtiklaimaha ka huat ngai loh thu leh, ka pa a nihna anga ka zah leh hmangaih reng zia thu hi min lo hrilhsak ta che. Ka nu pawh kha thuchah duh tamtak chu nei ve mah ila kei mi laktlak loh tak hian fapa fel ka nih theihloh zia hlen chhuakin, ka hmangaih zia thu chauh lo chu chah tur ka hre thlawt lo a ni e. min ngaidam hram rawh se. He ka thihna hian ka pa kha siamtha leh hram se tih chiah hi ka duh. Ka awm tawh loh hnuah tal chuan chhungkaw pangngai tak din ve tawh se la, kei hi min hrereng tawh lo in hmalam pana kal zel kha lo tum mawlh rawh se. Ka thihna hian mi pakhat  tal pawh alo thlak danglam theih chuan chu tluka duh chu ka nei lo a ni. Thianpa, Saikunga nen khan ka ngai ngawt ang che, in tana thiantha nih tling ngai lo Lianthuama’’ tih chu alo inziak kuau mai a. ka chhiar zawng te khan ka thin hi an phu zawih zawih nimai hian ka hria. Hetiang the hrep hi kan thianpa, engtiklai pawha kan lama țang thin Lianthuama te chhungkaw chunga thil thleng chu a ni si a maw! Mak ka ti tulh tulh mai. Kum upat tawh hnua mahni fate nu, duhtaka neih tawh  mahni nupuite ngei han rinawm lohsan theih chu. Thil tenawm tawpkhawk a ni e ka ti. Mahse, heti taka an pa berin a sawp rethei tawh chung leh, chhungkua a chawk buai vek tawh chung pawha a ngaihdamna thu leh a hmangaih em em reng thu te chah tura min la ti thei hi chu thianpa rilru thatzia rawn lan chianna ah ka ngai hmak. Ni e, a rilru te kha a chhe ngailo reng asin. Keipawhin hrilh tura min duh ang ngei chuan hrilh pawh ka tum bawk ang.

Tichuan, chu zan chu mu mang lo in  khua ka nghak var a ni leh mai a. ka tho nghal vat bawk. Ka hmel a rawn hmuh rualin ka nu chuan thingpui mi lo chhawpsak vat vat a. keipawh in chhun lamah chuan ram lama thawh tur ka neih te hrereng in Lianthuama te in pawh chu zan lama kal mai ka rilruk fel ta ringawt a. mahse, tukthuan ei paha chhungkua kan lo titi mam mam lai chuan thawklehkhatah zikpuii kha hlauhlawpin inchhungah chuan a rawn bawk lut ta rawk mai a. kan chaw ei lai pawh chu kan tho zui suau thei. Amah Zikpuii chu va pan hnai vat vatin, ani lah chuan hah thaw hlawi hlawi chung hian a sawi tur chu sawi ngei a tum a nih hmel a, min vuan bet țawk țawk bawk.

‘’zikpui, ava zialo ve aw. Eng tak chu ni maw’’ tih paha thutthlengseia kan thut that tir hnu chuan kei chu phawk hrâ chunga min la en reng pahin,

‘’ UZam, Lianthuama te inah kal vat rawh! An buai lutuk’’ ti hlawk hlawkin, a taksa te chu a khur der der reng mai a, a awmzia ka hrelo chhah hle. Ka nu chuan amah rawn sawi dat dat chung hian,

‘’Ziki, I harh tha em? Zikpui, eng nge I thilsawi awmzia kha ni a’’ rawn ti ve hlawk hlawkin tui hmang te chuan tihharh kan tum hlawm bawk a, a tawpah zawng, pangngai taka rawn harhchhuakin a thaw ta hle hle mai a nih kha. Kan en thap ringawt.

‘’ Le, Ziki, tun lawka I thil rawn sawi awmzia kha han sawifiah law law ta che. I uZama hi engvanga Thuama te inah chuan kal ngai nge a nih a. Eng nge an buaina chu’’ ka pa in a rawn tih ve chuan hrechhuak thar thut niawm takin Zikpuii chu hlauhthawnna hlir hian a khat leh tawh a. keini ho chu min rawn melh kual zak zak reng bawk.

‘’ Ih,, an tukthuan hmeh tur tiin maian bai ka va suah dawn e ka tia,  an inchhung ka luh hma atang khan thawm ri vel chu hre tawh tho mah ila, ka thleng phei tep tawh tho si nen ka kaltlang ta law law a, mahse, inchhung ka lut tep tih ah hian an kawngka lo inhawng sa atang chuan inchhung chu ka va hmu thei nial nual a, Pu Biakmawia khan a nupui kha a samah thamsakin alo hrawk hrep hrep mai a, Dengi pawhin a pa thiltih lai chu tih tawp tir tumin alo bei ve mek tho. Mahse, Pu Biaka bawk khan a nupui sam la tham sak reng chung chuan chokaah a hnuk phei a, chemte te kha a laa, ka hlauh luatah ka chawhmeh ken lai pawh chu thlauh baw vekin ka rawn tlanchhe nghal a nih hi’’  a sawi zawh rual rualin thildang pawh ngaituah hmasa tawh lo hian ka tlanchhuak vut a, Lianthuama te in lam pan chuan ka tlan zui ta vang vang mai. Hah thaw hlawp hlawp chung hian an in chu ka va thleng a, Zikpuii sawi ang tak tak khan an lo buai hmel khawp mai. An tualah chuan thawmhnaw dahna thingrem leh satha ip thenkhat te hi alo awm darh nuai mai a, puan thenkhat phei chu leiah khan an tla darh nuai nghe nghe. Chu chu ka hmuhin hlauthawng tak hian inchhungah ka tlanlut nghal a, nu ber Nu Hrangkhumi chu bangkilah sam thur bum chunga lo thu in a lo tap hlarh hlarh reng a, Dengziki pawh hlauh nei tih hriat tak hian a âwm dawm vang vang chungin tukverh biang ngheng chuan alo ding ngawi ve reng bawk. Hetihlai hian pa ber erawh chu hmuh tur a awm ve hauh lo.

‘’ Ka nu KHum, in tha em? Hei engati pheng phung nge tuallaia thuamhnaw darh te saw ni a?’’ thawmdim angreng taka luh zan zan pah chuan ka han ti ve a, min rawn melh ve nghal vat bawk. Chuta ka hmel a rawn hmuh rual chuan tho zui nghal sawt sawtin a mittui tla te pawh kha a han hru pah leh sawk sawk a, a tah chhuak pawh chu insum a tum nasa ve hle tih ka hria.

‘’ Ekhai Zama, ilo kal a nimaw. Hetah lo thu rawh. Heiha, keini chhungkua ve chu kan buai zo a nih ber mai hi’’ tih pahin thing thutthleng hniam ka thutna atan min rawn pe zui leh sawk sawk a, makti zet hian amah leh Dengi te hmel chu ka lo en ve veng veng thung.

‘’ Ka nu Khum, eng nge thleng min hrilh thei a ngem? Min va ti hrilhhai angreng ve aw. A thuhrimin khawiah nge ka pa Biaka pawh hi a awm reng reng ka va hmu ve lo ve’’  ka tih leh chuan khap sak sak chung hian Dengi chu ava melh leh zoh thin a, Dengi erawh chu ka luh hlima a awm dan ngai khan alo la awm thung. Ka awm tih pawh chu hrelo ang mai a ni.

‘’ A.. Zama, keini chhungkua hi chu I thianpa damlai ata tawh khan buaina hian min umzui reng mai a. min kiansan theilo a ni e. han sawi tawp mai ila nang ini bawk a, min hmuhsitnan I hmang lo hram a ni ang chu’’ tiin thianpa Thuama lehkha ziaha ka chhiar tawh ang tho khan an chhungkaw buaina duhawm lo zet mai chu mittui nen min hrilh ve ta keuh keuh mai a. A sawi tawp lamah phei chuan ka khawngaih em avangin ka va kuah ta ringawt.

‘’ Tunah I pa Biaka chuan a hmeinu kha rawn hruai haw tumin a bei mek a. keini nufa hi kan lo chhuak hman lo a nih chuan eng nge kan chungah hian thleng ang tih pawh hi ka sawi lawk theilo. Kalna tur dang kan hre chuang bawk silo a ni e’’ tih pah chuan ala insut ri hraih hraih reng a. ka kuah nghet sauh sauh. Tin, ka insehruh ve nasa hle nghe nghe bawk.

‘’ Lungngai reng reng suh u. ka awm chhung hi chuan in nufa hian in him em em ang. Pa Biaka pawh chu lo haw rawh se, keiman ka lo be dawn nia. Hlau reng reng suh’’ ka sawi zawh hnu reivakloah pawn atang chuan Pa Biaka ngei mai chu a rawn au lut ta lung lung mai a. Nu Khumi te nufa hawiher pawh chu a dik leh ta miah lo mai. An hlauthawng a ni.

‘’ Kan mihring luhlul-I te nufa chu an lo la inthiar chhuak chuang lo a nimaw. Khawi nge keiman an nufa chawp hian ka’n theh chhuak law law a nge’’ tih pung pung pahin inchhungah chuan a rawn lut zui a. kan lo thlir deuh tawp. Kei phei chu ka lo ding chhuak hluai tawh nghe nghe a. chutah, ka hmel a rawn hmuh thut avang chuan tlemin a țhawng ve deuh nge ni, a ding khawng zui chawt mai. Mahse, a rei hran lo. Ka bula ding mek a nupui chu rawn pawh nawk nawk pahin,

‘’ Ilo la awm reng  a nimaw. Chhuak thuai mai rawh. Dengzik, inu hi zui nghal bawk ang che’’ tih paha Nu Khumi a pawh tak nawk nawkah chuan ngawi reng a lo ding ve tawp thei ka ni tawh lo. Inhumruh sawk sawk chung hian,

‘’ E,,Pa Biak, hetiang bawrh bawrh te chu a tha dawn emni? Tha te tein a sawifel theih loh maw’’ lo ti ve in, ani pawh chuan a thiltih lai chu a tawp nghal chawt thei a. mahse, mitmeng rum leh sen rem rawm zeta min melh khui khui chung chuan,

‘’ Zama, heihi chu kan chhungkaw thu leh hla a ni e. Lo buai ve vaklo la itan a tha zawk ang’’ rawn ti let chhur chhurin ka hlau duh bik vak chuang lo. Ka pa rual zet tawh mahnise a thiltih lai hi a mi zahawm tih chi loh em a, ka intihbuai tir duh hlek lo mai.

‘’ E, ka pa Biak, tuna I thiltih dan hi thil tha ber tur ni a I rin chuan iti diklo hulhual tihna a ni ngei ang. Ka thianpa thlarau tal te kha chu zah ve bawk la mawle. I fapa neihchhun liau liau a nih ve bawk kha ka pa Biak’’ ti ve lehin, chiang zet hian min rawn en nghal kuau a, ka lo melh let ve ngar ngar. Chutia Lianthuama hming ka han lam rik rual chuan nu Khumi zawk kha chu insumtheilo khawpin a hmai hup chung hian alo tap leh tlawk tlawk tawh a. Dengi khan alo chhawn ve vat bawk.

‘’ Tunah Lianthuama chungchang rawn sawina hun pawh a ni tawh lo. A thihna a rei tawh! Hei hi chu buaina dang hlak a ni tawh e’’ a rawn tih rual chiahin ka lo chhang let ve lehnghal.

‘' I thinlung atang hian I fapa kha a thi tawh pawh a ni thei e, mahse, ani thinlungah erawh chuan englai pawhin I nung reng aw. A hmangaih che a, I thiltih lai engkim ah pawh hian a ngaidam vek che tih kha lo hre reng rawh. A thihna in a siamthat zwh thlawt loh thu che hi hre ve se chuan a riltu a na khawp ang’’ ti ve leh hmarh hmarhin an zavai chuan an lo ngawi deuh thap a, ka mitah pawh min en ngam hlawm lo. Chutihlai chuan nu Khumi kha rawn tawng chhuak ve in, la insut deuh hlap hlap reng chung chuan,

‘’ Ni e Lianthuama pa, I fapa boralna kha chhan engvang mah a ni theilo tih te chu I hre vek alawm tiraw. Insiamthat hi tum ve tawh hram la ka ti em mai. Hetiang ringawt hi chuan kan mualpho zo tak tak dawn a nia’’ 

‘’ Lo tawng ve miah suh.  chhuak tura ka tih che u chuan chhuak ula a nimai. Kha, Rohminga te in atang khaw thenawmah lehkha ka va thawn zo chiah a, ka nupui thar tur pawh karlovah a rawn thleng vat mai ang. Helai hmuna in lo awm ve reng hi a rem tawh lo aw. A bak a awm lo a tawk’’ ti leh hmawk hmawkin pawnah a chhuak thurh a, ka en zui ve nghal zel. Tichuan, tuallaia thingrem leh ip awm darh nuai jo chu va khung tha leh sawk sawkin ala phun deuh bul bul reng bawk a, ka lo thaw ve hak hak mai.

‘’ Vawiinah ngei he in hi in chhuahsan a ngai. In kalna tur ka ngaihtuah lo in duhna hmun hmunah riak ula ka engahmah a thawk lo ve’’ ti leh pung pung thin in, a thiltih lai chu ala chhunzawm pah reng tho a. chutihlai chuan thil hrechhuak thutin ka kekawr ip chu ka dap ta thut thut. Zan hmasa lama ka chhiar zawh tak, thianpa Lianthuama lehkha kha dap fuhin ka phawrh zui vat. Tichuan, Pa Biaka inchhung rawn lut leh tur kutah chuan lo hmehbel deuh nawk nawkin,

‘’ Hei, Lianthuama kutziak hnuhnung ber a ni a, a tawp nan tal ilo chhiarsak ve a ni ang chu’’ ka tih sup lai chuan lehkha chu melh vung vungin a hnuah mitmeng pha dui chung hian min rawn en leh vat. Thu tam pawh sawi tawh lo in kei chuan ka chhuahsan nal nal a, kha lehkha pawh khan ala tidanglam pha thlawt lo a nih chuan a tihngaihna dang vak ka hre tawh bik lo tlat. Mi nupa inkar leh, mi chhungkaw chungchanga lo va inrawlh thuk vak kha thianpa min tihtir mahnise, a nuam hauh lo. Thil engkim hi ka chinfel theih leh ka buaipui avanga fel tur nise chuan ka thaw tha hman pawhin ka ring lo ve. Mahse, a tawp nan tiin Dengziki fa paina pa Khumtira te in lamah chuan ka kal leh ta phawt a. Nau kha chu chhiat tawh mahsela tunhma atang an ni pahnih hi inkawp ve reng an ni tih ka hriaa, a rilru diktak hriat tumin ka zawt chhin dawn a ni.

An inchhung ka luh lai chuan Khumtira chu lum tih hmel em em hian thuamhnaw pawh inbel lo in chhuatlaiah alo thal huang mai a. vanneihthlak takin a chhungte erawh an awm lo hlauh.

‘’ Ava nuam awm dar dar ve a’’ ka tih chuan rawn meng deuh suar suarin, a tho nulh a. A inthiamloh hmel viau bawk.

‘’ E,, UZama the hlawl chu. Lo kal rawh. Khawilam thli chhia in nge rawn chhem lut ve tehmial che a’’ ti zung zungin a tho tha sawk sawk a. keipawh ka thu zui ve mai. Helai hmun ka kal chhan diktak ka hrechiang a, pehhel buai vak pawh ka tum chuang lo. Chuvang chuan,

‘’ Eng lo a nia Khuma, thut rei pawh ka hman kher lovang. Thil sawipui tur chea lo kal ka ni mah a’’  muang deuh hleka ka han tih chuan uluk zet hian min rawn en a,

‘’ eng thil nge ni ta. Ava pawimawh awm em em ve’’ rawn ti zui ve zatin, ka chil ka lo lem deuh khawlh phawt.

‘’ Dengziki khan I fa alo pai tawh tih kha ka hre ve a, engvanga innei lo nge maw in nih le’’ ti deuh khawl maiin, ani thung chu alo kun daih bawk a, ka mitah pawh min en ngam ta lo. An ni Khumtira leh Dengziki te ho hi chu kan nau te tak tak anga kan lo en thin kha an nih avangin ka hmaizah viau hran lova, an dik lohnaah pawh na tak taka kan hauh ngam te kha an ni ve tlat a ni.

‘’ A,, uZam, nau kha chhiat ta lo se chuan neih loh pawh ka tum tak tak chuang lo. Nupui nei rual em em chu la ni chiah lo mah ila, ka fa a pai miau si kha chuan mipa taka ka tihtur tih mai kha ka hnial lo mawle. Mahse, a chhiat leh ta si a, a tira ka lo hnial ve deuhna kha hrerengin tun hnuah min hnawl leh ta zawk bawk si a ni. Ka tan chuan a khirh vek tawh. Hmalak dan tur pawh ka thiam tawh lo’’ rawn ti ve nuah nuahin, ka lo en reng a. A dik hmel ve tho. 

‘’ Um, engpawhnise, humsual indai dun tawh a, chuti maia inphatsan leh chu a tha lovang. Dengi hian ala hmangaih che tih ka chiang a, chuvangin nangpawhin ngaihtuahna siamfel vat la, va be tha leh ang che. Heti ringawt hi chuan awm loh tur. Mipa I nih angin tlawm hmasaah  țang hreh lo la maw, va thlem lungawi leh ngei ngei rawh’’ lo ti ve lehin, a bu deuh nghut nghut a. A ngaihtuah uluk ve hle tih chu ka hre thei. Reiloteah an in chu chhuahsan in ka haw zui nal nal a, vawiin zet chu eng hna mah ka thawk hman dawn ta lo a nih hi. 

Zan alo ni a, keipawh Lenmawii te inah ka thu leh vang tawh mai. A vawk chaw chhum lai vil pahin  kan pahnih chauh chuan tapchhak lamah kan thu dun vang vang a, ani chuan titi seuh seuh pah hian zial a zial thung.

‘’ Uzam, tunlai hian Ringaii I hmu ngai em?’’ rawn tiin amah chu ka va melh zawk. Ani erawh chuan kei min en lo in a meizial zial lai chiah a melh thung a.

‘’ Hmu ngai nang. Ringaii lam pawh ka ngaihtuah hman lo ve. Engati nge chu chu min han zawh the thut a’’ ka tih ve chuan ngaihnobei zet hian min rawn nuih deuh sak a.

‘’ Eng em em ni lo ve. A.. sawi nuam chu a ni lo na a, nangmah nena inkawp ang hian mi hrang hrang bulah alo sawi kual thin a, palai tirh mai pawh I tum hnaih thu nen mawle a sawi thin! Chung zawng zawng chu midang kâ atang hian ka hre ve leh vek thin sia, I rawn lang har ka lo ti lutuk alawm’’ a rawn tih leh chuan tlemin ka nghin phah ve deuh. Hmeichhe buaina tawk lek mahnise, chhete in Ringaii chuan a lo ti ve mah mah deuh chu ka ti tho. Mahse, a hlimna tur a nih phawt chuan lo sawi kual vel mai mai se la, a dik zia an hre dawn chuang lo.

‘’ Lenmawi, Ringaii mizia leh ka laka a rilru put hmang te chu I hrechiang vek tawh a ni lawm ni. Min ringhlel ve duh suh. Thil thleng danglam keimah atang hian awm se chuan a hre hmasa tur te zinga mi inih kha. Ngaihtha tak khan awm la, tih let ve kher pawh a țullo aw’’ ka tih chuan ani pawh alo bu ve ta nghat nghat a. Hawi kual deuh zak zak chung hian a biang nel thep maiah chuan ka va chuksak ta zeuh. Min lo nuih ve sen sen mai.

Zan khua maiin Lianthuama chhungte chungchang ringawt chu ka rilruah a awm leh tawh a. muthilh pawh harsa duh tak a ni. An ina ka kal atang khan chawlhkar khat a liam leh tawh a, an tha zel em, engtin nge an khawsak tak tih ringawt mai chu ngaihtuahin khum chungah ka mu meng kar reng a, an that hram ka beisei. Ka ngaihtuah zia hria niawm takin chumi tuk zingah chuan a nu leh pa te, Pa Biaka leh nu Khumi te chu kan inah an rawn leng ta chat bawk. Thu tam pawh kan sawi hmain ka pa Biaka chu a tap ta mai a, hmai hup meuhin a tap tlawk tlawk. Chutihlaiin nu Khumi pawh a bang bik hauh lova, a mittui tla tur hru fap fap chung chuan alo insut ve hraih hraih reng mai. Ka nu chuan hnem tum hian alo kuah bet vat a, an awm dan chu engti zawnga thlir tur nge ka la man thiam chiah lo thung a ni.  chutah, ka rinlawk ruk ang ngeiin pa Biaka zawk chuan a tah zawh hnuah tihian a rawn sawi chhuak ta hram a.

‘’ Lianthuama kha ka fapa neihchhun a nih angin ka duat a, ka zah a, ka ngaihsak em em thin bawk. Mahse, ni e, min hriat theuh tawh angin mihringte hi kan lo fel famkim theilo tawp mai a, keipawhin kum upat lamah kawng diklo chu zawh palhin ka han peng thui ta deuh hlek a ni a, a zialo khawp mai. Hetiang pa ka lo nih tak chin atang hian Lianthuama nen pawh khan thu inhmuh fuh loh chang kan nei chho ta zeuh zeuh a, nitin zantin hian kan inchhungah chuan khua a dur hi a ni ta ringawt. Khang zawng zawng pawh kha keima thiamloh vek an ni tih hre mahila, ka awih duh chuang lo. Ka thiamloh takzet an ni e. zama, I thianpa khan min la ngaidam thei se ka va han duh tak em. A pawi hi ka lo sawiin ka lo tizak tam tawk tawh em a, inchhir tak ka ni. Tunah hian ka nunhluite kalsana nunthar bultan leh ka duh tawh a, mahse, I thianpa mawlh mai khan min ngaihdam theih siloh chuan ka damchhung zawng in ka inthiamtheih tawh pawh ka ring lo a ni. A zahthlak lulai em mai’’ tah hawm hawm paha a rawn tih chaun ka mittui alo tling ve puau tawh a, ka thianpa kha ka ngai thar leh hle a ni.

‘’ Pa Biak, inthiamlo lutuk duh tawh suh aw. Tunah chuan thil thleng tawh zawng zawngah te khan a ngaidam vek che a, ala hmangaih zawk zia thu che hi min hrilh a ni. A ngaidam vek che’’ lo ti let ve in, amah chu ka zu kuah bawk a, insum hleithei lo khawpin kan tap dun ta ngawt a nih kha.

Thiana, Lianthuam, ka thian duhtak,, ilo kir tawh lo tak tak ang maw. Saikunga nena in chenna thar chu a nuam viau a ni ang maw. Min rawn ngaihtuah tawh lo em mai. Tunah chuan I duhthusam thil te khan a tak ram an chang tawh asin. I pa in buaina a nei tawh lova, I nu pawh thinlung leh tihtak zetin a nui ve thei tawh asin. E, chuan, I farnu I ngaihtuah a I hmangaih em em Dengi pawh khan Khumtira te hnen atang palai hmel a hmu ve tawh a. ka fatu ve dawn nghe nghe asin. Aw, hetiang ni duhawm leh ropui takah te hian han awm ve thei ula, kan thian kimin nuam ti ber berah kan țang leh hlawm dawn asin maw aw. In kal hma mah mah deuh chu a ni e. 

‘’ Thiana, ka lawm e. Thiantha tak I nih zia chu I rawn nemnghet thei a, I huaisenna hi ka fak takmeuh che a ni. Tunah chuan a der awm lova ka chhungte hlim leh lawmzia ka hmuh ve theih tawh avangin ka lawm takzet. Nang ngei hi arsi tamtak te kianga mal tlat  ve thla eng em em leh mi hlu tak khawvel chhun eng tu ngei chu ilo ni e ka thian. Ka kalsan tak ka chhungkaw hluiah khan enna min thlensak a ni. Heti chuan ka kalna hmun tur diktakah pawh lungmuang takin ka kal ve thei tawh ang chu. Nang pawhin nupui tha tak han nei la, hma hun eng takin lo hmuak mawlh che rawh se’’ ti sap sapin amah chu a hla tial tial a, chhum zing paw chiai chuai karah chuan ka thiana chu lut thuk zelin, a mitmenga min hmangaih zia leh, min la thlakhlelh zia te, a hlim leh lawmna te hmuh pawlh nawk chung chuan kei chu min kalbosan ta. A thamral zui ta a ni. 

He leiah hian kan inhmu leh tawh dawn lova, a kalbo vang vang tawh ang. Mahse, a kalbo hmaa hlimna ka thlen avang khan ka hlim a, ka famkim thung si. Tun atan chuan hringmi te khawvelah ka let leh thei tawh a nga, hlim leh hrisel taka hun hman pawh ka tum ngei ang chu. Thiante u, mangtha vang vang ule, tiin ka thlah fel thei ta.

*****        *****        *****        *****        ****      ****       ***        *****      ****       ******